ماهواره‌های مخابراتی، فضاپيماهايي بدون سرنشین هستند که وظيفه‌ انتقال سيگنال را بين دو نقطه به عهده دارند. دو نوع ماهواره‌ مخابراتي فعال و غير فعال وجود دارد.
به گزارش مرکز روابط عمومی و اطلاع رسانی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، ماهواره‌‌های مخابراتي فعال وظيفه‌ دريافت، تنظيم، و ارسال اطلاعات را بر عهده دارد و ماهواره مخابراتي‌ غير فعال فقط به عنوان يک منعکس کننده عمل مي‌کند. يعني اين نوع ماهواره ها امواج دريافتي را نمي توانند اصلاح يا تقويت کنند. اکثر ماهواره‌هاي مخابراتي در مدارهاي زمين آهنگ و نوع خاص آنها (ماهواره‌هاي پخش راديو و تلويزيوني) در مدار زمين ثابت قرار دارند.

فضا برای مخابرات
بهره‌برداری از فضا با اهداف مختلفی صورت می‌گیرد كه از آن جمله می‌توان به اكتشافات علمی، ارتباطات (مخابرات، اینترنت و رادیو-تلویزیون)، سنجش از دور (با کابردهای در بخش نظامی، کشورزی، بهداشت، آموزش و...)، مكان‌یابی و ناوبری (مثل جی.پی.اس) و... اشاره كرد.
در این میان، یكی از كاربردهای مهم و حیاتی فضا برای انسان مخابرات است. امروزه، پیشرفت و تكامل جوامع بشری و افزایش روزافزون نیازهای ارتباطی، توسعه شیوه‌های نوین ارتباطی را ضروری كرده است. ماهواره‌های مخابراتی را می‌توان بهترین، كارآمدترین و گاهی تنها راه ایجاد ارتباط بین دو نقطه از كره زمین دانست.
مزایای بی‌شمار این فناوری، از جمله سرعت عمل بالا، پوشش مناسب، امكان ارتباط با دورترین و غیرقابل دسترس‌ترین مناطق و به‌صرفه بودن، استفاده از ماهواره‌های مخابراتی را اجتناب‌ناپذیر كرده است. در مجموع، نقش ارزنده ماهواره‌های مخابراتی در زندگی امروز بشر غیرقابل انكار است.
از جمله كاربردهای گوناگون این ماهواره‌ها، می‌توان به پخش انواع برنامه‌های تلویزیونی و رادیویی، شبكه‌های انتقال داده جهانی و منطقه‌ای مانند اینترنت، آموزش از دور، سمینارهای صوتی- تصویری بلادرنگ، ارسال اطلاعات، امداد و نجات و انواع مكالمات تلفنی ثابت و متحرك اشاره كرد.
همچنین ماهواره‌های مخابراتی، گامی بزرگ در صنعت تجاری‌سازی فضا محسوب می‌شوند و بهره‌برداری تجاری از این ماهواره‌ها، به‌ویژه پس از جنگ سرد در دهه ۹۰ میلادی، راه را برای گسترش تجارت فناوری فضایی در تمام زمینه‌ها هموار كرد. به دلیل همین كاربردهای ارزشمند، دستیابی به فناوری ساخت، توسعه و پرتاب ماهواره‌های مخابراتی برای تمام كشورهای جهان حیاتی به نظر می‌رسد.

ماهواره‌های مخابراتی خاص
ماهواره‌های رادیوتلویزیونی خاص‌ترین و به نوعی مهمترین ماهواره‌های مخابراتی هستند. همانطور که در بخش‌های قبلی این گزارش گفته شد، مدار زمین‌ثابت، برای كاربردهای مخابراتی بسیار مناسب است، زیرا آنتن‌های زمینی كه باید مستقیما به سمت ماهواره نشانه بروند، در مورد این نوع ماهواره‌ها بدون نیاز به تجهیزات پرهزینه ویژه ردیابی ماهواره می‌توانند عملكرد بالایی داشته باشند. به‌خصوص برای مواردی مانند پخش برنامه‌های رادیویی و تلویزیونی كه نیاز به تعداد زیادی آنتن زمینی است، صرفه‌جویی در هزینه تجهیزات ایستگاه زمینی در مقابل هزینه‌های پرتاب ماهواره به مدار زمین‌ثابت بسیار چشمگیر است.
پایان پیام/23