شاخص جهانی نوآوری با استفاده از شاخص ها و معیارهای متنوع، از سرمایه انسانی و آموزش گرفته تا نرخ سرمایه گذاری و حفاظت از دارایی های فکری، وضعیت نوآوری در مناطق مختلف جغرافیایی را بررسی می کند.نسخه جدید این گزارش به ارزیابی و تحلیل وضعیت نوآوری در 132 کشور جهان و بر مبنای 81 شاخص مختلف پرداخته است.

این شاخص ها، در دو دسته کلی شاخص های ورودی نوآوری نظیر موسسات و نهادها، زیرساخت و پیچیدگی بازار و شاخص های خروجی نوآوری مانند خروجی های دانش و فناوری و خروجی های خلاقانه طبقه بندی شده است.

نوآوری در دوران کورنا

گزارش شاخص جهانی نوآوری 2021، بر نوآوری در جریان شیوع کرونا، پیامدهای اقتصادی این بیماری مرگبار متمرکز شده است.با توجه به تمرکز شاخص جهانی نوآوری 2020 بر تامین مالی نوآوری و طرح این سوال که بودجه نوآوری چگونه و توسط چه کسانی تامین می شود، گزارش جدید به این پرسش پرداخته که آیا اپیدمی اخیر، سرمایه گذاری در نوآوری را کند یا تسریع کرده است؟

این گزارش، نشان می دهد که دولت ها و بنگاه های اقتصادی در بسیاری از نقاط جهان، با وجود تلفات عظیم انسانی و اقتصادی ناشی از اپیدمی، سرمایه گذاری های خود در زمینه نوآوری را افزایش داده اند.به عبارت بهتر، شاخص جهانی نوآوری 2021 را می توان نوعی اذعان فزاینده به نقش کلیدی ایده های جدید و نوآورانه برای غلبه بر همه گیری کرونا و اطمینان از رشد اقتصادی پس از آن دانست.

ایران در رتبه 60 کشورهای نوآور

بر اساس این گزارش، سوئیس، سوئد و آمریکا، در صدر کشورهای نوآور جهان قرار گرفته اند.در حالی که رده بندی کلی کشورها از نظر ظرفیت و خروجی تولیدات نوآورانه نشان می دهد که اقتصادهای عمدتا با درآمد بالا، عملکرد مطلوبی داشته و رتبه های بالای فهرست را به خود اختصاص داده اند.

اما برخی کشورهای با درآمد متوسط نظیر چین، ترکیه، ویتنام، هند و فیلیپین هم، به سرعت در حال پیشرفت بوده و چشم انداز نوآوری را تا حدی تغییر داده اند.در این میان، ایران با امتیاز 9/32 و حضور در رده 60 کشورهای نوآور جهان، عملکردی فراتر از انتظار و سطح توسعه خود نشان داده است.

شاخص جهانی نوآوری، کارنامه ‌ای از عملکرد نوآوری ایران طی سال‌ های اخیر ارائه نموده که طبیعتا مجموعه در هم پیوسته و پیچیده‌ ای از عوامل فنی، ساختاری، سیاست‌ های فناوری و نوآوری و البته برخی فاکتورهای بیرونی سیاسی، اقتصادی و . . . در آن اثرگذار بوده است.بهبود چشمگیر جایگاه ایران، عمدتا به لطف شاخص‌ های خروجی، متشکل از خروجی‌ های دانش و فناوری و خروجی‌ های خلاقانه رخ داده است.

سرعت بالای ایران در مسیر صنعتی شدن

طی سال‌های اخیر، ایران همانند سایر کشورهای در حال توسعه، تلاشی جدی داشته تا با گسترش فعالیت های دانش بنیان و حمایت از فعالیت های نوآورانه و تجاری سازی دستاوردهای فنی، مسیر صنعتی شدن را با سرعت بیشتری پیموده و از رقبای منطقه ای خود پیشی بگیرد.نمود این تلاش ها و برنامه ریزی سیاستگذاران حوزه علم و فناوری کشور را می توان در روند کاملا صعودی ایران در حوزه نوآوری مشاهده کرد، به طوری که در شاخص جهانی نوآوری، از رده 113 در سال 2013، به رتبه 60 در سال 2021 رسیده است.

ایران در میان ۳۷ کشور با سرانه درآمدی متوسط به بالا، رده سیزدهم را به خود اختصاص داده که در مقایسه با رده نوزدهم سال گذشته، پیشرفت خوبی به حساب می ‌آید.علاوه بر این، ایران موفق به کسب رتبه دوم در بین ۱۰ اقتصاد آسیای جنوبی و مرکزی شامل کشورهای هند، ایران، قزاقستان، ازبکستان، سریلانکا، قرقیزستان، پاکستان، تاجیکستان، نپال و بنگلادش شده است.

کانون پتنت معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری به عنوان یک نهاد حمایتی برای ثبت اختراعات خارجی، به صورت کلی از طریق دو زیرشاخص تعداد درخواست‌ های مربوط به پیمان همکاری ثبت اختراع و همینطور تعداد پتنت فامیلی ‌ها، در شاخص جهانی نوآوری اثرگذاری بالایی داشته است.

مرکز ارتباطات و اطلاع‌رسانی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری

#