اما با وجود این که توان‌بخشی شناختی طیف گسترده‌ای از تجهیزات و ابزارها، مهارت‌های و فناوری‌ها را در بر می‌گیرد، آگاهی عمومی جامعه نسبت به این حوزه نسبت به ظرفیت‌هایش ناچیز است. ستاد توسعه علوم و فناوری‌های شناختی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری با برگزاری رویدادهای مجازی آگاهی از مغز و شناخت و روش‌های کمک به بیماران تلاش کرده است به افزایش عمومی جامعه از مهارت‌های این حوزه کمک کند.

به گفته بهزاد دانایی پژوهشگر حوزه شناختی، با بیان این‌که ناتوانی در بسیاری از عملکردهای مغزی، در افراد آسیب دیده از مغز یا اختلال‌های شناختی، با توان‌بخشی بیماران عصبی بهبود می‌یابد ادامه می‌دهد: فرآیند توان‌بخشی شناختی، به طور کلی شامل مهارت‌ها و تمرینات خاص به همراه راهبردهای فراشناختی است.

این پژوهشگر حوزه شناختی درباره راهبردهای فراشناختی  و کاربرد ان توضیح می‌دهد: در مقابل مهارت‌های شناختی که درک و حافظه و احساسات را شامل می‌شود، راهبردهای فراشناختی به بیمار برای افزایش خودآگاهی در حل مسأله، یادگیری و خروج از وضعیت انفعال کمک می‌کند. این راهبرد بر اثربخشی مهارت‌ها و اصلاح فرد نظارت دارد.

پرورش درمانگران شناختی

انجام راهبردهای فراشناختی و فرآیند توان‌بخشی شناختی نیازمند افراد کارآزموده و توانمندی است که با راه و روش‌های این کار آشنا باشند. آن‌طور که دانایی عنوان می‌کند، روند توانبخشی شناختی توسط یک درمانگر آموزش دیده صورت می‌گیرد که مجموعه ای از مهارت‌ها را برای کمک به بیماران  آسیب مغزی ارائه می‌دهد. به گفته دانایی، این کار در بهبود افرادی که دچار سکته مغزی، ضربه مغزی شده‌اند یا به اختلالات افسردگی حاد مبتلا هستند، به عنوان درمانی اثربخش شناخته شده است.

این فعال حوزه شناختی، با اشاره به گسترش نقش هوش مصنوعی و رایانه در توان‌بخشی شناختی، می‌افزاید: با کمک رایانه و فناوری‌های مرتبط با هوش مصنوعی، واقعیت مجازی و ارتباط از راه دور، اکنون روش‌های توان‌بخشی فناورانه توسعه یافته است که در کشورمان نیز توسط پژوهشگران توسعه یافته و در حال بهره‌برداری و استفاده روی بیماران در مراکز توان‌بخشی است.

حمایت از پژوهش‌های نوآورانه

عضو ستاد توسعه علوم و فناوری‌های شناختی، با اشاره به توسعه روش‌های درمانی مبتنی بر رویکردهای غیر تهاجمی یا از راه دور توسط فناوران این حوزه گفت: حمایت از طرح‌های نوآورانه در حوزه دانش و فناوری پایش وضعیت بیمار و توان‌بخشی به کمک فناوری‌های هوشمند، از اولویت‌هایی است که توسط این ستاد مورد حمایت قرار می‌گیرد.

دانایی با اشاره به توسعه فناوری ثبت امواج و جریان‌های الکترونیکی عصبی برای کمک به بیماران و شناخت وضعیت آنان، می‌افزاید: در اولویت‌های پیش روی این ستاد همچنین توسعه تجهیزات یادگیری مجازی مهارت‌های شناختی برای ارتقای زندگی فردی و نیز کمک به بیماران عملکردی عصبی است که طرح‌های منتخب در فرآیند حمایت مالی قرار می‌گیرند.

مرکز ارتباطات و اطلاع‌رسانی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری

#24