بلاکچین نامی است که این روزها فعالان حوزه رمز ارزها زیاد می‌شوند. هر فردی که در این حوزه فعالیت می‌کند احتمالاً با تکنولوژی بلاکچین آشنا است.

به زبان ساده، بلاک چین یک نوع سیستم ثبت اطلاعات و گزارش است. تفاوت آن با سیستم‌های دیگر این است که اطلاعات ذخیره‌شده روی این نوع سیستم، میان همه اعضای یک شبکه به اشتراک گذاشته می‌شود که با استفاده از رمزنگاری و توزیع داده‌ها، امکان هک، حذف و دستکاری اطلاعات ثبت‌شده، تقریباً از بین می‌رود.

تکنولوژی بلاکچین، کاربردهای بسیاری دارد. مواردی مانند دفتر اسناد، احراز هویت، انتقال، مدیریت حساب‌ها، حفاظت از مالکیت معنوی و یا کپی‌رایت و… را می‌توان از مهم‌ترین قابلیت‌های این تکنولوژی عنوان کرد. می‌توان گفت که یکی از بهترین موارد کاربردی تکنولوژی بلاکچین، مدیریت زنجیره تأمین و یا عرضه است.

بلاکچین پایه ارزهای دیجیتال است که انواع مختلفی دارند. در بلاکچین، تاریخچه تمام تراکنش‌های انجام شده دارایی‌هایی همانند اتریوم، بیت کوین و… به‌صورت رمزنگاری شده در دفتر کلی که به‌هیچ‌عنوان امکان تغییر ندارد ثبت می‌شود و به‌صورت کاملاً شفاف در اختیار کاربران قرار می‌گیرد.

بلاکچین یک دفتر کل توزیع شده و غیرمتمرکز است که قابلیت ذخیره‌سازی میزان زیادی از تراکنش‌های اطلاعاتی یا مالی مختلف را در خود دارد و تمام این اطلاعات ذخیره شده را در دسترس تمام اعضای شبکه قرار می‌دهد.

تعداد زیادی دستگاه وجود دارد که به‌صورت همتا به همتا به یکدیگر متصل بوده و یک سیستم غیرمتمرکز را می‌سازند و تمام این دستگاه‌ها یک نسخه از دفتر کل را دارند. با توجه به این ساختار مشخص است اطلاعات که در هر بلوک تعریف می‌شود به بلوک قبل وابسته بوده و به همین علت دست‌کاری و تقلب در این زنجیره را مشکل‌ساز می‌کند.

حذف واسطه‌گری و انجام تراکنش همتا به همتا

معمولا برای انجام یک تراکنش مالی از یک واسطه نظیر بانک استفاده می‌کنیم اما بلاکچین این امکان را به خریداران و فروشندگان پول مجازی می‌دهد که به‌صورت مستقیم با هم در ارتباط باشند و نیاز به یک شخص ثالث به‌عنوان واسطه از بین برود. این شکل از تراکنش را همتا به همتا می‌نامند.

بلاکچین از رمزنگاری به‌منظور ایجاد امنیت در تبادلات و حتی خریدوفروش ارز دیجیتال استفاده می‌کند. برخلاف سیستم‌های بانکی که دارای یک موقعیت مشخص و در اصطلاح متمرکز عمل می‌کنند، مرکز داده‌ای که بلاکچین‌ها در آن قرار دارند کاملاً غیرمتمرکز بوده و در سراسر جهان پخش هستند.

محل نگهداری بلاکچین‌ها را در اصطلاح دفتر کل توزیع شده می‌نامند. این دفتر کل برای همه اعضای شبکه و با جزئیات در دسترس است و حتی حساب، کتاب‌ها برای همه به‌صورت شفاف وجود دارد. این شبکه در واقع زنجیره‌ای از رایانه‌هایی است که درستی تراکنش‌های صورت گرفته بین شما و طرف مقابلتان را تائید می‌کنند و پس از تائید، آن را نیز به بلاکچین اضافه می‌کنند.

وجود شفافیت و امنیت بالا

شبکه بلاکچین مبتنی بر اعضای فعال در شبکه و نودهای خود فعالیت می‌کند. این نحوه کارکرد نیاز به مرکز تصمیم‌گیری ندارد و به‌صورت اتومات فرآیندها را انجام می‌دهد. به دلیل غیرمتمرکز بودن شبکه، داده‌ها را در شبکه بلاکچین نمی توان دست‌کاری کرد که این خود باعث امنیت بالای زنجیره بلوک است. شفافیت، اتوماسیون و مسئولیت‌پذیری از دیگر مزایای فناوری بلاکچین محسوب می‌شود.

یکی از بزرگ‌ترین مزایای فناوری بلاکچین تغییر ساختار خطی فرآیندهای تبادل تجاری به شبکه و ارتقای ارتباط و کاهش واسطه‌گری است. با افزایش شفافیت و امنیت توسط بلاکچین بیشتر اجزای زنجیره ارزش می‌توانند به‌صورت خودکار و در زمان کم، با کمک قراردادهای هوشمند با هم تعامل کرده و مبادلات تجاری را انجام دهند.

حوزه فعالیت شرکت‌های فعال در بلاکچین شامل بازارگاه‌های همتا به همتا، راهکارهای سازمانی مبتنی بر بلاکچین، مالی و خدمات توسعه، زیرساخت، احراز هویت و امنیت می‌شود.

اهمیت توسعه فناوری بلاکچین

جرایم سایبری در چند سال گذشته چند برابر شده است. روزانه بیش از یک میلیون تهدید سایبری منتشر می‌شود که این موضوع توجه بیشتر به امنیت را ایجاد می‌کند. امروزه امنیت سایبری یکی از بزرگترین چالش‌های مالکان کسب و کارهای اینترنتی است. بلاکچین با استفاده از سیستم رمزنگاری قدرتمند خود تا حدودی این نیاز را پاسخ می‌دهد.

در شرایط فعلی کشورهایی همچون ژاپن و آمریکا در پذیرش و پیاده‌سازی بلاکچین در صدر لیست قرار دارند. از طرفی بسیاری از کشورهای آفریقایی و آسیایی نیز علی‌رغم وجود مشکلات متعدد زیرساختی، در زمره کشورهای پیش‌رو در زمینه بلاکچین به شمار می‌روند.

با توجه به گستردگی موضوع و اهمیت توسعه این فناوری‌ها، در ایران نیز برای حمایت از گسترش فعالیت‌ها، نهادهایی به‌عنوان مراکز اثرگذار به این حوزه ورود کرده‌اند و در تلاش برای رساندن محصولات و ایده‌های شرکت‌های فعال فناورانه به بازار هستند. ستاد توسعه فناوری‌های اقتصاد دیجیتال و هوشمندسازی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری یکی از این حامیان است.

یکتا ققنوس پارس، شرکت رستاک میدیا سپهر، پیشران کسب و کار آراد و سامانه‌های گسترده امن‌مایان ایرانیان برخی از شرکت‌هایی هستند که به این حوزه ورود کرده‌اند.

مرکز ارتباطات و اطلاع‌رسانی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری

20#