*مسعود رضایی

سال 1397 آغاز و برق در ایران تقریباً 132 ساله شد! از زمان ورود نخستین موتور برق به ظرفیت تنها 3 کیلووات در زمان ناصرالدین شاه به ایران در سال 1264، تا 1396، برق در ایران بالا و پایین فراوانی دیده است؛ از کارخانه چراغ برق حاج حسین امین‌الضرب در خیابان چراغ برق سابق، در سال 1285، تا نیروگاه‌های بزرگ سیکل ترکیبی در جای‌جای کشور؛ از نیروگاه بخاری 4/6 مگاواتی ساخت چکسلواکی در تهران 1316 تا نیروگاه‌های گازی امروزی؛ از ظرفیت نصب شده 40 مگاواتی سال 1334 تا ظرفیت بیش از 75 هزار مگاواتی امروز؛ از تشکیل سازمان برق ایران در سال 1341، تا وزارت نیرو و شرکت‌های تابعه متعددش در حال حاضر و ...

صنعت برق ایران، امروز یکی از صنایع بالغ کشور است. صنعتی درون‌زا که توانایی تامین قریب به اتفاق تجهیزات مورد نیازش را در داخل کشور دارد. امروز، صنعت برق ایران متشکل از شرکت‌های بزرگ و کوچک بسیاری است که چه در حوزه فنی و مهندسی و چه در حوزه دانش و فناوری به ایفای نقش می‌پردازند. امروزه شرکت‌های دانش‌بنیان بسیاری در حول و حوش این صنعت برق شکل گرفته‌اند که سرمایه اصلی آنها، نیروی انسانی متخصص و دانش و فناوری است.

در سال‌های اخیر، اتفاقات مطلوب و مثبت گوناگونی در پیرامون این صنعت رخ‌ داده است. توجهات به بحث ورود فناوری اطلاعات در محتوای این صنعت یا به عبارتی هوشمندسازی شبکه برق بیش از پیش شده است؛ تلاش‌ها در جهت افزایش راندمان شبکه از تولید تا توزیع بیشتر شده است؛ اهمیت توسعه تولید پراکنده در راستای کاهش بار پیک شبکه بهتر درک شده است؛ ملاحظات محیط زیستی و توجه به توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر و بهره‌وری در تولید برق بیشتر دیده می‌شود؛ و البته در کنار این موضوعات باید به نوشدن ادوات سنتی و بعضاً قدیمی برق، افزایش کیفیت برق و مسائلی از این دست توجه خیلی بیشتری شود. بر همه این مسائل، اقتصاد بیمار این صنعت زیرساختی سایه افکنده است و جو غالب را مشوش ساخته است! بر مدیران و زعمای این صنعت و همچنین بزرگان و تصمیم‌گیران ملی در تمام سطوح است که برای این شرایط دشوار تدبیری بیندیشند. تعارف ندارد، ناصرفه‌بودن تولید برق، یعنی برق کم‌کیفیت، پرتلفات، خاموشی و ده‌ها مشکلی که در نوبت ظهورند!

امیدواریم که صنعت برق کشور در آستانه شروع سال 1397، اتفاقات بزرگی برای رفع ایرادات و حرکت به سوی بهبود و رونق را به انتظار نشسته باشد. 

*مدیر گروه برق و نیرو ستاد توسعه حوزه انرژی معاونت علمی