فرهاد کیا شمشکی/ کارشناس بازار دارایی فکری

زیست بوم نوآوری در کشور برای توسعه پویا و مستمر خود نیازمند ابزارهای نوین مالی است. کمتر نهاد تامین مالی در کشور است که از نظر مختصات و دی ان ای، همانند بازار دارایی فکری با اکو سیستم نوآوری در کشور مشابهت داشته باشد.

پس از مطالعات گسترده و طی شدن فرآیند تکوین، بازار دارایی فکری به عنوان یکی از بازارهای فرابورس ایران در سال 1393 تشکیل شد.

این بازار مالی سعی کرده است تا با قرار دادن ابزاری نوین در سبد تامین مالی زیست‌بوم نوآوری و فناوری کشور، پنجره‌ای جدید را به روی صاحبان اختراع، طرح‌های صنعتی و علائم تجاری بگشاید.

در بازار دارایی فکری ایران به صورت کلی سه نوع دارایی مورد معامله قرار می‌گیرد. «اختراع»، «طرح صنعتی» و «علامت تجاری» ماهیت کلی دارایی‌های مورد معامله را تشکیل می‌دهند.

باید توجه داشت که آنچه به عنوان ثمن مورد معامله از نظر این بازار مورد پذیرش واقع می‌شود دارایی فکری ثبت شده در مرجع رسمی ثبت کشور است نه ایده.

بر اساس قانون ثبت اختراعات، طرح‌های صنعتی و علائم تجاری مصوب سال 1386 مجلس شورای اسلامی، در سال 1392 با مصوبه شورای عالی بورس و اوراق بهادار هر سه مورد اختراع، طرح‌صنعتی و علامت ‌تجاری را به عنوان «اوراق بهادار مبتنی بر دارایی فکری» پذیرفته شده‌اند.

ساز و کار بازار دارایی فکری بر اساس مکانیزم‌های بازار آزاد و توافق دو طرف عرضه و تقاضا شکل گرفته است که در آن شاکله بازار در فرایند قیمت گذاری دخالت نمی‌کند و این فروشنده و خریدار هستند که از طریق مذاکره، در خصوص قیمت مورد معامله به توافق خواهند رسید.

این ابزار مالی در بسیاری از کشورهای توسعه یافته نیز، نسبتاً نوین و جدید محسوب می‌شود، به همین دلیل مدت زمان قابل توجهی نیاز است تا بتواند به عنوان ابزاری هم‌سنگ روش‌های سنتی تامین مالی شناخته شود. اما در همین مدت نسبتاً کوتاه نیز معاملات متعددی در این حوزه با ارزش مالی  بالغ بر 120 میلیارد ریال شکل گرفته است.

پتانسیل‌ها و ظرفیت‌های بازار دارایی فکری می‌تواند بسیار فراتر از این ارقام باشد. معرفی هر چه بیشتر این پنجره مالی به هر دو سوی عرضه و تقاضا می‌تواند در گسترش فرهنگ استفاده از آن موثر باشد.

به منظور گسترش بازار با طراحی پلاتفرم جدید در تلاش هستیم تا صاحبان تولید و سرمایه بتوانند نیازهای خود را در یک پنل اعلام کنند و مخترعین و طراحان بر اساس آن، اختراعات و طرح‌های احتمالی خود را عرضه کنند. این مکانیزم  می‌تواند در یافتن پاسخ های فناورانه برای یک مشکل خاص سودمند باشد. قطعاً رونمایی از این پلتفرم باعث تحول اساسی در بازار دارایی فکری خواهد شد.

خوشبختانه معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری از بدو تاسیس بازار دارایی فکری همیشه حامی این بازار بوده و با معرفی متقاضیان به صندوق نوآوری و شکوفایی برای برخورداری از تسهیلات توانست نقشی مهم در این ساز و کار فرا بخشی ایفا کند.

در صورتی که بتوان نهادهای حقوقی تشکیل دهنده زیست بوم نوآوری در کشور را اعم از دانشگاه‌ها، پارک‌های علمی و فناوری و پژوهشکده‌ها را ترغیب کرد که بیش از این، ظرفیت‌های این امکان مالی جدید را مورد توجه قرار دهند، می‌توان امیدوار بود که میان مخترعین و صاحبان طرح‌های صنعتی و بازار سرمایه اتصال قوی‌تری ایجاد گردد.

در حال حاضر نیز همکاری‌های خوب و ثمر بخشی در این حوزه ایجاد شده است که با گسترش آن می‌توان در آینده شاهد رونق بیشتر معاملات دارایی فکری در نمادهای معاملاتی این بازار بود.

پایان پیام/33