گزارش جهانی شاخص‌ جهانی نوآوری در سال 2019،  اذعان دارد که بخش عمده نیاز بازار دارویی ایران توسط شرکت‌های داخلی تأمین می‌شود؛ 70 درصد از بازار داخلی 4.5 میلیارد دلاری دارو، در اختیار شرکت‌های داخلی است.

گزارش شاخص جهانی نوآوری، در سال 2019 با تمرکز بر حوزه موضوعی سلامت، در فصل اختصاصی به بررسی و تحلیل وضعیت نوآوری و توانمندی ایران در حوزه دارویی با تمرکز بر داروهای زیستی پرداخته است.

بر اساس این گزارش، ظهور و گسترش بخش داروهای زیستی در ایران که بخشی پیچیده و با فناوری پیشرفته می‌باشد، میزبان تعداد نسبتاً زیادی بنگاه موفق صادراتی است.

در بازار 4.5 میلیارد دلاری دارو در ایران، سهم شرکت‌های داخلی از این بازار 70 درصد است. در سال 1397، 97 درصد اقلام دارویی مصرف شده تولید داخل بوده و 67 درصد از ماده موثره دارویی (APIs) مورد استفاده برای تولید داروها در داخل کشور تولید شده است.

ارزش بازار تجهیزات پزشکی نیز در ایران 2.5 میلیارد دلار می‌باشد، 30 درصد این بازار در اختیار بیش از 100 تولید کننده داخلی است.

گزارش شاخص جهانی نوآوری در سال 2019 اجرای طرح تحول سلامت در ایران را یکی از گام‌های اثرگذار در افزایش دسترسی به خدمات حوزه سلامت می‌داند و عنوان می‌کند با اجرای این طرح، سهم بیماران از هزینه‌های پرداختی، از 37% کل هزینه‌ها به 10 درصد در مناطق شهری و 5 درصد در مناطق روستایی رسیده است.

این گزارش همچنین به بخش داروهای زیستی به عنوان یکی از حوزه‌های موفق و پیشرفته سلامت در ایران اشاره می‌کند و می‌افزاید ایران توانسته علاوه بر افزایش قابل توجه ساخت داخلی و خودکفایی دارویی، 60 میلیون دلار صادرات سالانه برای کشور به همراه داشته باشد که بخش قابل توجهی از این صادرات به کشورهای اروپایی بوده است. این تولیدات، صرفه جویی ارزی سالانه حدود یک میلیارد دلار را برای کشور به ارمغان آورده است.

بر اساس این گزارش، بخش زیست فناوری در ایران با قدمتی نزدیک به یک قرن (از زمان تأسیس انسیتو پاستور و موسسه رازی)، با حمایت سازمان‌یافته سیاستی توانسته داروهای متعدد و موفقی در درمان ام اس، انواع سرطان (از جمله سرطان پستان)، اختلالات سیستم ایمنی بدن، ناباروری، اختلالات استخوانی و ماهیچه‌ای و هموفیلی را با هزینه بسیار پایین در مقایسه با نمونه خارجی و با قابلیت دسترسی بسیار بالا در اختیار ایرانیان قرار دهد.

تازه‌ترین گزارش شاخص جهانی نواوری با اشاره به این‌که رتبه ایران در تولید علم جهانی حوزه زیست مهندسی و زیست فناوری در سال 2017، به ترتیب 9‌ام و 13‌ام جهان بوده است.

بر اساس این گزارش، از مهم‌ترین شرکت‌های موفق و دارای صادرات در حوزه داروهای زیستی می‌توان به سیناژن، آریوژن، روناک دارو، سازمان دارو، زیست دارو دانش، پویش دارو، اکسیر، و داروسازی اسوه اشاره کرده که هریک تعداد زیادی دارو پیچیده و پرمصرف داخلی را به صورت درون‌زا توسعه داده و با قیمت بسیار کم تولید می‌کنند.

عملکرد و توان داخلی زیست بوم دارویی کشور بر اساس آمار و داده ای بین الملی قابل توجه است. این زیست بوم می‌توان با افزودن بیشتر اکسیر دانش، رکوردهای جدیدی از فروش را بر جای بگذارد.

پایان پیام/33

* پژوهشگر معاونت سیاست گذاری و توسعه معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری