اگر چه جذب نیروهای جوان تحصیل کرده و متخصص موجب ارتقاء سطح علمی و فنی برخی از واحدهای صنعتی در کشور شده است، اما همچنان برخی آسیب‌های فنی و فرهنگی موجب عدم کارایی مطلوب و روند کند ورود فن آوری‌های نوین به مجتمع‌های صنعتی می‌شود.

تعمیر و نگهداری مجتمع‌های صنعتی یکی از فرایندهای اساسی در مجتمع‌های صنعتی است که عملکرد آن نقش تعیین‌کننده‌ای در کیفیت و کمیت تولید، کاهش هزینه‌های استهلاک و خوردگی تجهیزات و درنهایت مصرف انرژی دارد. بخشی نگریی از آسیب‌های شناختی و فرهنگی واحد تعمیر و نگهداری است. برخی از کارکنان یک واحد تعمیر و نگهداری مجتمع‌های صنعتی "نت" تمام توجه خود را به وظایف و فعالیت‌های واحد خود معطوف می‌دارند و توجه کمتری به فرایندهای قبل و بعد از فعالیت خوددارند و یا اگر از مواد مضری چون اسید در فرایند کاری استفاده می‌کنند ، هیچ توجهی نخواهند داشت که استفاده  هزاران مجموعه دیگر از این فرایند خسارات بسیار سنگینی در پی خواهد داشت. بنابراین با جزئی‌نگری و تعصبات  بخشی ، از یک فرایند بزرگ مخرب بی‌اطلاع مانده و درنتیجه از توجه و علاقه به تغییر وضع موجود بازمی‌مانند.

آسیب‌های فنی و اقتصادی

آسیب‌های فنی و اقتصادی عملیات تعمیر و نگهداری به‌رغم نیاز قطعی و اجتناب‌ناپذیر به فن‌آوری‌های مدرن، بعد دیگر رویکرد سنتی تعمیر و نگهداری است.

فعالیت‌های معمول و رایج  تعمیر و نگهداری در موارد بسیار موجب آسیب دیدن تجهیزات می‌شود. بریدن پیچ‌ها، لوله‌ها، تغیر شکل قطعات متحرک ، ایجاد ترک‌ها،  شکستن جوش‌ها و غیره بخشی از آسیب‌های تجهیزات در جریان فعالیت تعمیر و نگهداری است. که با روش‌های موجود امری اجتناب‌ناپذیر به نظر می‌رسد.

توقف تولید برای عملیات تعمیر و نگهداری، موجب خسارات و کاهش تولید می‌شود و در مجتمع‌هایی که کالایی استراتژیک نظیر بنزین تولید می‌کنند و هرگونه توقف و کاهش تولید به‌ویژه در ایام پرمصرف که متقاضیان بسیاری نیازمند آن کالا هستند، خسارت اقتصادی قابل‌توجهی به سیستم تحمیل می‌کند. بنابراین با طولانی شدن فاصله دوره‌های تعمیر و نگهداری می‌توان از خسارت اقتصادی آن کاست.به‌عنوان‌مثال، دریکی از پالایشگاه‌های کشورمان، ازکارافتادن سامانه پنوماتیک در هر ساعت معادل 40 میلیون تومان خسارت در پی دارد. اما هنگامی‌که یک فن‌آوری جدید که ارزش آن معادل خسارت پنج ساعت عدم تولید است، به واحد مربوطه معرفی می‌شود اهمیت آن در افزایش دوره over haul  و کاهش خسارات به‌خوبی محاسبه و تحلیل نمی‌شود.

معضل دیگر درزمینهٔ تولید و فعالیت خطوط تولید در برخی از فرایندهای تولید، بی‌اطلاعی واحد تعمیر و نگهداری از فرایند شکل‌گیری مشکل است. در این تأسیسات به علت online نبودن تجهیزات و عدم استفاده از سنسورها و تجهیزات دقیق پایش، واحد تعمیر و نگهداری از شکل‌گیری و سرعت روند مخرب بی‌اطلاع می‌ماند و در بنابراین نمی‌تواند اقدام مؤثری برای کاهش روند شکل‌گیری مشکل به عمل آورد و درنتیجه کاهش راندمان تولید و یا افزایش مصرف انرژی که پیامدهای چنین فرایندهایی است تا رسیدن سیستم به نقطه بحرانی و مرحله shut down  خارج از مداخله واحد تعمیر و نگهداری باقی می‌ماند.

عادت کردن و خو گرفتن با رفتارهای معمول و تکراری، یکی دیگر از رویکردهای روانی و فرهنگی انسان در تمامی زمینه‌ها است درنتیجه در برخی واحدهای نت، عادت به روال گذشته و میل به فرایندهای قدیمی بیشتر و قوی‌تر از تغییر عادات و استفاده از روش‌های جدید است. به همین دلیل برخی از نوآوری‌ها و فن‌آوری‌ها به دلیل چنین ویژگی فرهنگی با مقاومت روبرو می‌شوند. در طول تاریخ فن‌آوری موارد برجسته‌ای از چنین مقاومتی در برابر دانشمندان ، نوآوران در زمینه‌های مختلف نظیر پزشکی تا فنی و مهندسی ثبت‌شده است. مواردی از مقاومت یک تا بیست‌ساله درزمینهٔ ورود و ترویج یک نوآوری در تاریخ فن‌آوری جهان ثبت‌شده است.

روزمرگی یکی دیگر از آسیب‌های نت است. عدم دسترسی اطلاعات برای مدیران نت، آنان را به تفکر روزمره وا‌می‌دارد و به همین دلیل برای مدیریت یک واحد نت چشم‌انداز هزینه‌ها، فعالیت‌ها و چالش‌ها مطرح نمی‌شود و بنابراین وی ناگزیر با اطلاعات و مسائل روزمره دست‌وپنجه نرم می‌کند و از تفکر و برنامه‌ریزی استراتژیک محروم می‌شود. شاید چنین تصور شود که بخش‌های دیگری از یک مجتمع صنعتی چنین وظیفه‌ای را عهده‌دار هستند، اما درگیر شدن مدیران نت و حتی کارکنان این واحد، می‌تواند در تدوین برنامه استراتژیک برای این مجموعه بهتر و کاراتر باشد و حتی ابتکار و نوآوری توسط کارکنان واحد نت نیز صورت بگیرد. زیرا آنان علاوه بر دارا بودن تجربه و دانش فنی، شناخت خوبی از مشکلات حرفه‌ای دارند.

 نتیجه‌گیری

Tootipoor Hitna, [04.09.17 13:47]

نرخ بالای استهلاک در صنعت و قدیمی بودن فن‌آوری و تجهیزات تولید از عوامل اصلی پائین بودن کیفیت و نرخ بهره‌وری است. برای تغییرات کامل و تعویض تمامی تجهیزات نیازمند به سرمایه‌گذاری‌های عظیم است که در شرایط کنونی کشور چنین سرمایه‌ای وجود ندارد، از سویی تغییر تجهیزات موجب وابستگی فنی به کشورهای توسعه‌یافته می‌شود. 

بنابراین با ایجاد تغییرات تدریجی و موضعی به‌ویژه با فن‌آوری‌های نوین و بومی‌سازی شده در کشور که به مرحله ساخت تجاری رسیده است می‌توان نرخ بهره‌وری را افزایش داد و از خروج سرمایه و ارز و وابستگی فنی جلوگیری کرد. همکاری واحدهای نت در ورود و استفاده از فن‌آوری‌های نوین می‌تواند، سرعت روند استفاده از تجهیزات مفید و کارآمد ساخت داخل را تسریع کند.

*داود صفائی مدیرعامل شرکت فناور به رشد

پایان پیام/32