بیشتر شرکت‌های دانش‌بنیان ارزش واقعی دارایی‌های فکری خود را درک نمی‌کنند و در نتیجه نمی‌توانند از پتانسیل‌های بالقوه مالکیت فکری برای بهره‌مندی از آن‌ها در منافع آتی و سود شرکت خود استفاده کافی ببرند.

با این حال، وقتی‌که در یک کشور «دارایی‌های فکری» به‌صورت قانونی حمایت شود و تقاضا نیز برای محصولات و یا خدمات حمایت شده وجود داشته باشد، مالکیت فکری می‌تواند یک دارایی تجاری ارزشمند برای شرکت‌ها محسوب شود.

از این‌رو، استفاده راهبردی از دارایی‌های فکری می‌تواند توانایی شرکت‌ها را در رقابت‌ها افزایش دهد. در نتیجه شرکت‌های دانش‌بنیان برای مواجهه با چالش‌ها و اتخاذ اقدامات لازم، باید تا جای ممکن از دارایی‌های فکری خود آگاه باشند.

«دارایی‌های فکری» شرکت نیز باید همانند دارایی‌های فیزیکی حفظ، ارزش‌گذاری و به دقت کنترل و به‌طور دقیقی برای استخراج ارزش کامل آن مدیریت شود. لذا شرکت‌های دانش‌بنیان باید در ابتدا بر ارزش دارایی فکری خود تاکید کنند و آن را به‌عنوان یک دارایی تجاری ارزشمند مورد توجه قرار دهند.

به‌طور سنتی دارایی‌های فیزیکی بخش عمده‌ای از ارزش یک شرکت محسوب شده و تا حد زیادی به‌عنوان عامل رقابتی در بازار در نظر گرفته می‌شوند، ولی در سال‌های اخیر، در دنیا وضعیت به‌طور چشمگیری تغییر کرده است. به‌طور روزافزون و تا حد زیادی در نتیجه انقلاب فناوری اطلاعات و رشد اقتصاد خدماتی، شرکت‌ها پی برده‌اند که دارایی‌های ناملموس غالبا در حال تبدیل شدن به موضوعی ارزشمند‌تر از دارایی‌های فیزیکی هستند.

بنابراین، امروزه در فرآیندی رو به رشد انبار‌ها و کارخانجات بزرگ به‌وسیله نرم‌افزارهای قدرتمند و ایده‌های نوآورانه در حال جایگزین شدن هستند. این منابع جدید به‌عنوان منبع اصلی کسب درآمد برای بسیاری از شرکت‌های سراسر جهان تبدیل شده است.

حتی هنوز هم در صنایع تولیدی سنتی، دارایی‌های نامشهود تأثیرگذار است. بنابراین نوآوری‌ها و خلاقیت‌ها به‌عنوان یک عامل کلیدی برای رقابت بیشتر در بازارهای رقابتی مطرح هستند و از این‌رو، دارایی‌های ناملموس در حال تبدیل شدن به یک عامل محوری برای شرکت‌های دانش‌بنیان هستند. لذا این شرکت‌ها باید در خصوص چگونگی استفاده حداکثری و مطلوب از دارایی‌های فکری خود تلاش جدی کنند.

یکی از ابزارهای اساسی برای تحقق چنین هدفی، بهره‌گیری از حمایت‌های قانونی و قضایی در زمینه حقوق مالکیت فکری است.

برای مدیران شرکت‌های دانش‌بنیان، افزایش سهم بازار محصولات شرکت از طریق سرمایه‌گذاری صحیح ضروری است. سرمایه‌گذاری در توسعه تجهیزات، املاک، تولید، بازاریابی و تحقیقات می‌تواند از طریق توسعه زیرساخت‌ها و ارتقای بهره‌وری، وضعیت مالی شرکت را به‌طور قابل ملاحظه‌ای بهبود بخشد.

کسب «مالکیت فکری» نیز می‌تواند اثر مشابهی داشته باشد. سهم بازار یک شرکت براساس میزان دارایی‌ها، عملکردهای تجاری و پیش‌بینی‌ها از منافع آتی ارزیابی می‌شود. برای بیشتر شرکت‌های دانش‌بنیان، پیش‌بینی سود آینده شرکت به‌طور قابل توجهی می‌تواند متاثر از تحصیل اختراعات کلیدی باشد. مثال‌های زیادی از شرکت‌های دانش‌بنیان وجود دارد که ارزش تجاری آن‌ها یک شبه و در اثر به‌دست آوردن گواهی‌نامه‌های مهم ثبت اختراع است که در زمینه فناوری‌های کلیدی افزایش یافته است.

*مدیر کریدور توسعه صادرات و تبادل فناوری معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری