رهبر انقلاب در دیدار اخیر خود با روسای قوا، یک بار دیگر بر«افزايش توليدات صنعت نفت با تكيه بر دانش‌بنيان كردن صنايع نفتی» تاکید کردند. با توجه به تاکید ایشان و تلاش‌های قابل توجه معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری، فعالیت شرکت‌های دانش‌بنیان هنوز تا تکمیل ظرفیت‌ها، فاصله دارد.

علیرغم تلاش‌های صورت گرفته و ایجاد بیش از ۵۰۰ شرکت دانش‌بنیان فعال در حوزه صنعت نفت، برای ورود هر چه بیشتر شرکت‌های دانش‌بنیان و استارتاپ‌ها به این حوزه باید، یک اراده فراسازمانی شکل بگیرد. ده ها ارگان، وزارتخانه و نهاد عمومی و دولتی وجود دارند که می‌توانند به تحقق هدف دانش‌بنیان شدن تولید در صنعت نفت کمک کنند. با توجه به این حقیقت که صنعت انرژی، موتور پیشران اقتصاد کشور است، می‌توان تصور کرد که تحول در این حوزه، چه آثار و برکات سرشاری برای همه اقتصاد کشور خواهد داشت.

در حال حاضر با دستور وزیر نفت، شورای تحت عنوان «شورای حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان» در وزارت نفت تشکیل شده است. با این همه، چنین تشکل‌های با تشدید اقدامات خود و هماهنگی بیشتر با نهادهای مانند معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری و صندوق نوآوری و شکوفایی، باید سعی کنند که آستانه تاثیر خود را بالاتر ببرند. حوزه‌های زیادی وجود دارد که شرکت‌های دانش‌بنیان و استارتاپ‌های نوظهور و جوان می‌تواند به عنوان زمینه فعالیت خود در صنعت نفت انتخاب کنند.

کاهش خطای انسانی با استفاده از هوش مصنوعی و یادگیری ماشین، جمع‌آوری داده‌ها در یک مرکز با استفاده از اینترنت اشیا، آنالیز داده‌ها و تصمیم گیری‌های با خطای کم بوسیله کلان داده و آنالیز آن و ایجاد نرم افزارهای تخصصی در بخش های مختلف مدیریتی، فنی، عملیاتی و ایمنی، از این جمله هستند. باید بخشنامه‌های صادر شود تا شرکت‌های چهارگانه تحت امر وزارت نفت، هر کدام ملکف شوند که بخش مشخصی از بودجه خود را به حمایت از دانش‌بنیانها، اختصاص دهند.

همچنین باید از ورود هر کالا و تجهیزات نفتی که  دارای نمونه مشابه داخلی است به شکل موثری جلوگیری شود. با کمک اندوخته‌های ارزشمند استعداد و توانایی جوانان ایران اسلامی، می‌توان صنعت نفت و گاز کشور را به گلستان فناوری تبدیل کرد.

*مدرس دانشگاه