بخش کویری کاشان، میزبان یکی از این مزارع خلاق و نوآور است. این بخش مانند بسیاری از مناطق با زیست‌بوم مشابه، با کمبود منابع آب مواجه است. کاهش سطح منابع آب زیرزمینی و افزایش شوری آب و خاک، موجب شده تا افزایش بهره‌وری و کاهش هدر رفت این منابع اهمیت دوچندانی پیدا کند.

پرورش آبزیان و کشت گیاهان شورزی، بازچرخانی و استفاده از آب در یک چرخه تولید از جمله راه‌کارهایی است که تولیدکنندگان این زیست‌بوم برای افزایش بهره‌وری آب در دستور کار خود قرار می‌دهند.

نادرقلی ابراهیمی دبیر کارگروه تخصصی آب، خشکسالی، فرسایش و محیط‌زیست معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری از دو مزرعه خلاق و نوآور به عنوان الگویی موفق و قابل تسری به مناطق دیگر کشور بازدید کرد. مزارعی با کاربری صنعتی، کشاورزی و گردشگری.

«مزرعه خلاق و نوآور حسین‌آباد کاشان»، در منطقه کویری کاشان و بین روستای تاریخی سن‌سن و شهر مشکات واقع‌ شده که در محیطی بالغ ‌بر 200 هکتار، با مدیریتی خلاقانه و نوآور استفاده از آب قنات و همچنین دو حلقه چاه، پرورش ماهی خاویاری، کپور و ماهیان زینتی، به‌عنوان حلقه اول زنجیره تولید در دستور کار قرار گرفته و بیش از 1500 قطعه ماهی خاویاری در استخرهای پرورش ماهی این مجموعه کشت شده است.

با رسیدن عمر برخی از ماهی‌ها به 10 سال، فرآیند تولید و برداشت خاویار و همچنین استفاده از ارزش غذایی آن‌ها در آمد و ارزش افزوده بالایی ایجاد کرده است. در ادامه این فرآیند، آب به سمت مزارع مختلفی همچون باغ‌های پسته و گل محمدی هدایت می‌شود و در نهایت  حدود 700 نفر درخت نخل از ارقام مختلف در بخشی از این مزرعه کشت ‌شده است.

برای استحصال منابع آبی جدید نیز، با اجرای دو بند خاکی بزرگ عملیات مدیریت سیل در خشکه رودهای بالا دست انجام شده که بخش زیادی از سیلاب‌های ناشی از بارش‌های اخیر را در خود ذخیره کرده است. این کار علاوه بر جلوگیری از هدر رفت این منابع،  افزایش ذخیره و آبدهی قنوات و چاه‌های مزرعه را در پی داشته است.

ابراهیمی در بازدید از این مزرعه، اجرای چنین طرح‌هایی را زمینه‌ساز الگوبرداری توسط دیگر مناطق کویری و کم‌آب کشور دانست و تاکید کرد: با توسعه اینگونه طرح‌ها می‌توان مزرعه حسین‌آباد را به‌عنوان یک الگوی موفق به سایر زیست‌بوم‌های مشابه در کشور عرضه و توسعه داد.

هم‌نشینی خلاقانه صنعت، کشاورزی و هنر

مجموعه دیگری که توسط دبیر کارگروه تخصصی آب، خشکسالی، فرسایش و محیط‌زیست معاونت علمی و فناوری ریاست ‌جمهوری و هیات همراه بازدید شد، مزرعه فولاد شریف بود. این مزرعه تنها واحد تولیدی بزرگ خالدآباد واقع در منطقه بادرود کاشان است. این مجموعه از سه بخش اصلی صنعت، کشاورزی و صنایع‌دستی تشکیل‌شده که هرکدام از این بخش‌ها، زمینه اشتغال‌زایی و بهبود وضعیت اقتصادی خانواده‌های روستایی را فراهم کرده است.

بخش تولید پمپ‌های سانتریفوژ برای انتقال سیالات سنگین، در این مزرعه، ابتدا از تولید قطعات تجهیزات صنعتی و همچنین تعمیرات و بازسازی تجهیزاتی همچون پمپ‌های اسلاری و دستگاه‌های CNC کار خود را آغاز کرده است.

با افزایش سطح فنی و زیرساختی، در حال حاضر این مجموعه طراحی، ساخت و تست انواع پمپ‌های اسلاری را به‌طور کامل انجام می‌دهد و در طول این فرآیند از دستگاه‌های CNC که محصول خود شرکت هستند نیز استفاده می‌کند. در حال حاضر بزرگ‌ترین پمپ اسلاری کشور نیز در این مجموعه در حال ریخته‌گری و ساخت است.

بخش دیگر این مزرعه، شامل بخش‌هایی ازجمله مجتمع‌های گلخانه‌ای کشت خیار، لیمو، موز و سایر محصولات، همچنین مزارع گل محمدی، زعفران، پسته و غیره است که در حین بازدید از این مجموعه‌ها، پیشنهادات لازم برای بهبود بازدهی و کارایی سیستم‌های کشت و آبیاری نیز به مدیران مجموعه ارائه شد.

در مزرعه فولاد شریف، کارگاه بافندگی و خیاطی نیز وجود دارد که با هدف اشتغال‌زایی و احیای صنایع‌دستی منطقه، انواع فرش دست بافت و پشتی‌های با طرح‌های سنتی در این کارگاه کوچک تولید می‌شود. در بخش خیاطی نیز، هدف تولید لباس کار واحدهای مختلف مزرعه بوده که با راه‌اندازی این کارگاه علاوه بر تامین نیاز داخلی شرکت، بخشی از تولیدات نیز به بازار محلی عرضه می‌شود.

در هر دو بخش بازدید، دبیر کارگروه تخصصی آب، خشکسالی، فرسایش و محیط‌زیست معاونت علمی و فناوری ریاست ‌جمهوری توجه به بخش بازار به‌عنوان حلقه تکمیلی زنجیره تولید را از مسائل مهم این حوزه عنوان کرد و گفت: با برنامه‌ریزی مناسب و استفاده از فناوری‌های نو در حل چالش‌های پیش روی تولید، می‌توان این دو مزرعه و مجموعه را به الگوهایی برای ترویج و توسعه در کشور تبدیل کرد.

وی همچنین بیان کرد: می توان با ایجاد ناحیه‌های نوآوری در این مجموعه‌ها، عرصه‌ای را برای توسعه فناوری‌های جدید و خلاقانه در مناطق با اقلیم خشک فراهم کرد و معاونت علمی و فناوری نیز در این مسیر، همچون گذشته، همه گونه حمایت‌ و تسهیل‌گری را برای پیشبرد هر چه‌بهتر فرآیند تولید، ارائه خواهد کرد.

مرکز ارتباطات و اطلاع رسانی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری

پایان پیام/23