در سال‎های اخیر، یکی از مهم‌ترین مباحث مطرح شده در حوزه انرژی و موضوعات سیاستی مربوط به آن، گذار انرژی و عوض شدن قواعد بازی در این حوزه است. گذار انرژی، تعبیری است برای چهار محور اصلی تغییر در این حوزه که شامل تمرکززدایی و کمرنگ شدن نقش دولت‌ها، خلق زیست‌بوم جدید یکپارچه و توسعه مدل‌های کسب‌وکار، حرکت به سمت پایداری و دیجیتال‌سازی می‌شود.

تمرکززدایی و کمرنگ شدن نقش دولت‌ها باید از مدیریت متمرکز انرژی و نقش‌آفرینی دولت‌ها به‌تنهایی به تقویت تصمیم‌سازی غیرمتمرکز و همچنین از سیستم‌های تولید متمرکز انرژی به سیستم‌های تولید پراکنده انرژی تبدیل شود.

خلق زیست‌بوم جدید یکپارچه و توسعه مدل‌های کسب‌وکار جدید باید از محوریت شرکت‌های بزرگ انرژی به زیست‌بوم جدید با بازیگران متفاوت شامل کسب‌وکارهای نوپا، شرکت‌های فناوری محور فعال در زنجیره تولید تا مدیریت انرژی و ... حرکت کند.

ابعاد و اجزای گذار انرژی

در این حوزه همچنین باید از انحصاری بودن خدمات در تمام زنجیره ارزش به توسعه خدمات به‌صورت غیرمتمرکز توسط بازیگران جدید در هر یک از حلقه‌های زنجیره ارزش تبدیل شود. از تولید انبوه و با استاندارد از پیش تعیین شده باید به تولید شخصی‌سازی شده و مبتنی بر نیاز مشتری حرکت کرد.

حرکت به سمت پایداری نیز باید از رشد روزافزون مصرف انرژی و هدر رفت بالای آن به بهینه‌سازی مصرف و استفاده از تجهیزات پربازده و از تمرکز اقتصاد انرژی بر پایه سوخت‌های فسیلی به حرکت به سمت اقتصاد کربن و انرژی‌های پاک رفت.

در حوزه آخر یعنی دیجیتال‌سازی هم از پایش دوره‌ای جریان انرژی به پایش به هنگام و دقیق جریان انرژی و همچنین از تعامل محدود با مشترکان و نگاه به آن‌ها به‌عنوان مصرف‌کنندگان بدون قدرت باید حرکت به سمت مدل‌های کسب‌وکار مشتری محور باشد.

بسترساز تمام فعالیت‌های اقتصادی و تجاری

در سال‌های اخیر، غول‌های انرژی جهان جزو پیشگامان تقویت زیست‌بوم کسب‌وکارهای نوپا این حوزه بوده‌اند، در نگاه آن‌ها، کسب‌وکارهای نوپا بیش از آنکه به‌عنوان رقیب شرکت‌های بزرگ حوزه انرژی مطرح شوند همکارانی قابل اتکا و البته جذاب برای سرمایه‌گذاری و تملک به‌حساب می‌آیند.

درواقع شکل‌گیری زیست‌بوم استارتاپی حول شرکت‌های بزرگ حوزه انرژی، موضوعی قابل مشاهده و دارای روندی رو به رشد بوده است. انرژی، بسترساز تمام فعالیت‌های اقتصادی و تجاری جوامع مدرن است و نمی‌توان به بحث توسعه پایدار پرداخت و از برنامه‌ریزی انرژی چشم پوشی کرد.

در فرآیند ارتقای تاب‌آوری ملی فناوری و نوآوری شرکت‌های دانش‌بنیان و خلاق به یاری صنایع می‌آید تا با تکمیل زنجیره ارزش این کسب‌وکارها وابستگی فناورانه کاهش یابد.

مرکز ارتباطات و اطلاع‌رسانی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری

20#