در دهه 80 هجری شمسی، فناوري نانو به عنوان يك فناوري كليدي و محرك در جهان شناخته شد و با رصد به موقع موضوع كه مورد توجه مقام معظم رهبري نيز قرار گرفت، تأخيري در درك موضوع و سیاست‌گذاری ملی در مورد آن رخ نداد. در نتيجه اقدامات به هنگام، فناوري نانو داراي اولويت ملي شناخته شد و در سال 1382 ستاد ويژه توسعه فناوري نانو با توسل به حضرت ابوالفضل علیه السلام تأسيس شد.

رویکرد ستاد برای توسعة فناوری ‌نانو، تدوین چارچوب فعالیت بلندمدت کشور در این حوزه بود و در این مسیر، برنامة راهبردى ده‌سالة فناورى‌ نانو با عنوان «سند راهبرد آینده» در مرداد ماه 1384 به تصویب هیئت دولت رسید. در اردیبهشت 1385، شورای عالی انقلاب فرهنگی ضمن تأکید بر اجرای دقیق «سند راهبرد آینده»، سیاست‌ها و راهبردهای توسعه و ارتقای این فناوری در کشور را تصویب کرد. 

ستاد فناوری نانو ابتدا زير نظر معاون اول رئیس جمهور قرار داشت و با تأسیس معاونت علمی و فناوری رئیس جمهور در سال 1385، این ستاد به عنوان دستگاه دولتی وابسته به معاونت علمی به فعالیت خود ادامه داد. اقدامات و دستاوردهای کسب شده در حوزه فناوری نانو موجب بسط الگوی ستاد و تأسیس ستادهای فناوری‌های راهبردی توسط معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری شد.

در سال 1396، با تکیه بر ارزیابی‌های راهبردی و عملکردی و بازخوردهای حاصل از اجرای سند راهبرد آینده، «سند گسترش کاربرد فناوری نانو در افق ١٤٠٤» در هیئت دولت به تصویب رسید و در ٢٩ آذر ١٣٩٦ به دستگاه‌های اجرایی ابلاغ شد.

در ستاد نانو از سال 1398 و در آغاز دوره چهل سال دوم انقلاب اسلامی و با تمرکز بر پیاده‌سازی توصیه‌های راهبردی مقام معظم رهبری در «گام دوم انقلاب» در تداوم پیشرفت‌های کشور در فناوری نانو، مجموعه فعالیت‌هایی برای تدوین برنامه جدید توسعه فناوری نانو آغاز شد. در این راستا، مجموعه بررسی ها و مطالعاتی برای رصد فضای بین‌المللی توسعه فناوری نانو و وضعیت زیست بوم فناوری و نوآوری این فناوری در کشور صورت گرفت و با ارزیابی مسیر توسعه فناوری نانو در دهه گذشته و شناسایی فرصت ها و آسیب های پیش رو، رویکردها و برنامه های جدیدی اتخاذ شد. بر مبنای این تحلیل‌ها، سند ملی توسعه علوم و فناوری نانو تا افق سال 1412 تدوین شد. پیش نویس این برنامه در جلسات متعدد کارشناسی با خبرگان و متخصصان فناوری و نوآوری مورد نقد و بررسی و در سه جلسه شورای ستاد راهبری نقشه جامع علمی کشور نهایی شد. در نهایت این سند در جلسه 873 شورای عالی انقلاب فرهنگی با حضور اعضای شورا و روسای سه قوا به ریاست دکتر سید ابراهیم رییسی در 24 آبان 1401 به تصویب رسید و در تاریخ ٦ آذر ١٤٠١ توسط رئیس جمهور و رئیس شورای عالی انقلاب فرهنگی برای اجرا ابلاغ شد. مطابق این سند، سیاست‏ها و برنامه ‏های توسعه فناوری نانو تا افق 1412 در محورهای زیر متمرکز است:

• مرجعیت علمی و فناوری در حوزه نانو
• ارتقای نوآوری جهانی بر پایه فناوری‌های بدیع مبتنی بر نانو
• صنعتی‌سازی و تولید محصولات نانو
• ارتقای اثرگذاری اقتصادی - اجتماعی فناوری نانو با تعیین مأموریت های ویژه در حوزه‌های اولویت دار صنعتی
• صادرات پایدار و ارتقای نشان ساخت ایران محصولات نانو در بازارهای منطقه‌‌ای و جهانی

در این سند، با توجه به ظرفیت‌ فناوری‌های نانو برای ایجاد تحول در صنایع موجود کشور، تمرکز بر 5 حوزه صنعتی اولویت‌دار و اجرای 11 ماموریت ویژه ذیل آنها برای ارتقای اثرگذاری اقتصادی–اجتماعی فناوری نانو به تصویب رسید. همچنین مأموریت جدید توسعه و تجاری‌سازی فناوری‌های میکرو به ستاد نانو ابلاغ شد.

با تصویب و اجرای این سند، راه برای بهره‌گیری از آثار اقتصادی و اجتماعی فناوری‌نانو و مشارکت در مسابقه‌ جهانی در این عرصه هموارتر شد.

اهداف ستاد

براساس سند ملی ده ساله سوم توسعه علوم و فناوری نانو»(مصوب شورای عالی انقلاب فرهنگی)، چشم‌انداز و اهداف کلان توسعه فناوری نانو در کشور به شرح زیر است:

چشم‌انداز

در افق زمانی سال 1412، پیشرفت‌های فناوری نانو در جمهوری اسلامی ایران، با تأثیرگذاری در آبادانی کشور و تولید ثروت، موجب بهبود کیفیت زندگی و اثرگذاری اجتماعی می‌شود. در این سال، کشور با تولید محصولات با ارزش‌افزوده بالا بر پایه فناوری‌های بدیع ضمن حضور پایدار در بازار سایر کشورها، حرکت به سمت مرجعیت جهانی در علم و فناوری نانو را ادامه می‌دهد و این دستاوردها اثر فراوانی بر عزت و قدرت کشور خواهد داشت.

اهداف کلان

1- حفظ جایگاه علمی و ارتقاء اقتدار کشور در علم و فناوری­ نانو

2- ارتقاء نوآوری بر پایه فناوری‌های بدیع با اثرگذاری اقتصادی و اجتماعی بالا

3- ارتقاء صنایع موجود با بهره‌گیری از فناوری­ نانو

4- صادرات پایدار و ارتقاء نشان ساخت ایران محصولات نانو در بازارهای منطقه‌‌ای و جهانی

5- ارتقاء اثرگذاری فناوری نانو در بهبود کیفیت زندگی و اثرگذاری اجتماعی؛

مأموریت‌ها و وظایف ستاد نانو

بر اساس ماده 6 «سند ملی توسعه علوم و فناوری نانو»(مصوب شورای عالی انقلاب فرهنگی)، ستاد نانو؛ وظیفـه برنامه‌ریـزى، هماهنگى، نظارت، پایش شاخص‌ها و تسهیل اجراى سند را بر عهده دارد. در این ماده، وظایف 10 گانه ستاد نانو به شرح زیر بیان شده است:

1- تقسیم وظایف کلی دستگاه‌ها و تعیین ماموریت‌های بخشی و هماهنگی آنها با شناسایی و بهره‌گیری از زیرساخت‌های نهادی و ساختاری کشور برای پیاده‌سازی این سند

2- حمایت مادى، معنوى، علمى و تسهیل‌گرى از فناوران و شرکت‌هاى فناوری نانو، شرکت‌های ارائه‌دهنده خدمات، صندوق‌های تامین مالی، طرح‌هاى فناورانه و تجارى‌سازى آن‌ها، ایجاد زیرساخت‌های مالی، فیزیکی، خدماتی، پشتیبانی، نرم‌افزاری، تجهیزاتی و فضاهای تولید نیمه‌صنعتی و صنعتی

3- تسهیل ارائه خدمات توسعه فناوری و تجاری‌سازی با تأمین منابع، امکانات و زیرساخت‌های مورد نیاز مجریان پروژه‌ها و کارگزاران خدمات فناوری بخش خصوصی

4- تدوین نقشه راه اجرایى‌سازى سند و ارائه آن به ستاد راهبری اجرای نقشه جامع علمی کشور

5- تدوین برنامه‌های عملیاتی به صورت دوره‌ای در چارچوب این سند

6- ارزيابي مستمر و نظارت بر حسن اجرای برنامه‌هاي محول‌شده ناشی از اجرای این سند به دستگاه‌ها و همچنین پایش شاخص‌ها

7- انجام مطالعات و تعیین جایگاه بین‌المللی کشور در علم، فناوری و نوآوری نانو و میکرو

8- حمایت از اجرای پروژه‌های ملی، منطقه‌ای و ﺑﯿﻦ‌اﻟﻤﻠﻠﯽ و حضور در ﻣﺠﺎﻣﻊ و اتحادیه‌های منطقه‌ای و بین‌المللی در حوزه علم و فناوری نانو و میکرو

9- پایش تحولات داخلي، رصد فضای بين‌المللي و آینده‌پژوهی در حوزه فناوری نانو و میکرو

10- فناوری‌های میکرو که ارتباط نزدیکی با فناوری‌های نانو دارند و برای توسعه و تجاری‌سازی آنها علاوه بر زیرساخت‌های اختصاصی، نیازمند زیرساخت‌‎های مشترک با فناوری نانو می‌باشند، در چارچوب این سند قرار می‌گیرند.

حوزه‌ها و اولویت‌های حمایتی

حمایت‌های ستاد ویژه توسعه فناوری نانو در حوزه‌های «ترویج فناوری نانو»، «تحقیقات علمی و فعالیت‌های پژوهشی دانشگاهی»،  «توسعه فناوری و نوآوری» و «توسعه صنعتی، تجاری‌سازی و توسعه بازار» صورت می‌گیرد.

همچنین با توجه به ظرفیت‌ فناوری‌های نانو برای ایجاد تحول در صنایع و ظرفیت‌های موجود رشته‌های صنعتی برای جذب فناوری نانو، حوزه‌های اولویت‌دار و ماموریت‌های ویژه ذیل آنها برای ارتقای اثرگذاری اقتصادی – اجتماعی فناوری نانو به شرح جدول زیر تعیین می‌شوند.

جدول حمایت‌های اصلی

آیین‌نامه‌ها و دستورالعمل‌های حمایتی ستاد ویژه توسعه فناوری نانو و میکرو به همراه فایل آنها در آدرس زیر موجود است:

https://nano.ir/fa/67

برخی رویدادهای سالانه با مشارکت یا حمایت ستاد

• نمایشگاه ایران‌نانو
• المپیاد دانش آموزی نانو
• مسابقه ملی فناوری نانو
• جشنواره نانو و رسانه
• تریبون نانو و صنعت
• مسابقه نانواستارتاپ
• مسابقه نانومچ (تجاری سازی کسب و کارهای نوپای نانو)
• توانمندسازی سرمایه های انسانی فناوری نانو
• کمپ اشتغال کارنو
• رویداد نانو پل (توانمندسازی کسب و کارهای نوپای نانو)
• برنامه کاریز (توسعه زیست بوم کارافرینی نانو)
• رویداد بازاتک (توسعه محصولات آموزشی نانو)
• مجمع اقتصاد فناوری نانو

کد پستی: 1455693981
صندوق پستی: 344-14565