نیمه های قرن بیستم رشته های علوم اعصاب و علوم شناختی متولد شدند. در دهه 70 و 80 میلادی حجم زیادی از تحقیقات در این حوزه انجام شد. همین موضوع دلیلی شد تا متخصصان این حوزه به این نتیجه برسند که نتایج این پژوهش ها باید به اطلاع مردم برسد. چرا که دستاوردهای تحقیقات این دو حوزه در کیفیت زندگی مردم تاثیرگذار است. حجم وسیعی از تحقیقات در حوزه مغز انجام شد.

دهه 90 و تا 2000 میلادی در امریکا به عنوان «دهه مغز» نامگذاری شد و از سال 1996 هفته آگاهی از مغز در این کشور برگزار می شود که به مرور زمان و با ترویج علوم شناختی در دنیا طبق آخرین آمار این هفته در 117 کشور مختلف هر سال برگزار می شود.

در ایران نیز از سال 1392 این هفته برگزار می شود و یکی از اهداف آن آگاهی دادن به مردم نسبت به دستاوردهای متخصصان و پژوهشگران در حوزه مغز است. چرا که علوم شناختی می تواند به صورت مستقیم روی رفتارهای شناختی مردم در سنین مختلف اثرگذار باشد. برنامه های این هفته نیز برای مخاطبانی از قشر دانش آموزان، دانشجویان و عموم مردم تولید می شود.

گروه های هدف نیز بیشتر سالمندان و کودکان هستند و از آن جایی که مغز کودکان قابلیت انعطاف پذیری بیشتری دارد و در این سن بنیان های مغز ساخته می شود و سرعت رشد بالاتر است پرورش شناختی این گروه در اولویت قرار دارد.

در خصوص سالمندان نیز با توجه به اختلالات ذهنی و حافظه ای که ممکن است برای این قشر اتفاق بیفتد با بالا بردن مهارت های شناختی در میان سالمندان از افت شناختی و بیماری هایی مانند آلزایمر می توان پیشگیری کرد.

البته بررسی تاریخ انسانی و بحران هایی که تجربه کردیم نشان می دهد افرادی که از نظر شناختی کارآمدی بهتری دارند با احتمال بیشتری بر چالش ها غلبه می کنند. همچنین مطالعات نشان می دهند که مداخلات شناختی و رفتاری از طریق ابزارهای مختلف مانند رسانه، مداخله متخصصان سلامت در سطوح فردی و اجتماعی می تواند باعث ارتقای این کارآمدی شود. پس ترویج این علم و آموزش مردم می تواند گامی اثرگذار برای ارتقای توانمندی های شناختی باشد. همانطور که در بحرانی مانند کرونا نیز ارتقای توانمندی های شناختی افراد به کمک آمد. ستاد توسعه علوم شناختی نیز از روزهای آغاز این بحران همواره تلاش کرد تا با روش های مختلف از جمله گرد هم آوری متخصصان و تولید و انتشار محتوای آموزشی عمومی برای کمک به اقشار گوناگون گام بردارد.

*عضو کارگروه ارتقا و توانبخشی شناختی ستاد توسعه علوم و فناوری های شناختی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری

منبع: isti.ir

#