ضرورت شکل‌گیری زیست‌بوم فناوری و نوآوری در این عرصه را هم در روزهای شیوع کرونا شاهد بودیم؛ روزهای قرنطینه‌ای که مدارس در یک رکود نسبی بودند؛ اما با کمک فناوری‌های ارتباطات و اطلاعات توانستند دو سال تحصیلی را پشت سر بگذارند. هنوز چندان فاصله‌ای از آن روزها نگرفته‌ایم که تغییرات اقلیمی و آلودگی‌های خطرناک در شهرهای بزرگ و صنعتی دوباره کلاس‌های درسی و آموزش‌ها را به سمت مجازی شدن سوق دادند.  

شاید تا یافتن راهی مطمئن برای کاهش آلودگی‌ها که این روزها به دلیل نفوذ آلاینده‌هایی که خطرناک‌تر هم شده‌اند؛ چاره‌ای جز استفاده از فناوری و نوآوری برای ادامه حیات آموزش که یکی از ضروریات جامعه و نیازهای اولیه مردم است؛ نباشد. راهی که به برقراری عدالت و تسهیل دسترسی‌های عمومی به آموزش منتهی می‌شود و به کمک مدارس، دانشگاه‌ها و مراکز آموزشی آمده است.

اما برای تحقق این هدف باید نگاهی به شیوه آموزشی توسعه یافته در دنیا و مسیرهای طی شده توسط آنها هم بیندازیم. با یک نگاه اجمالی به این روند  به این نتیجه می‌رسیم که دنیا برای ارتقای سطح آموزش‌ها و ایجاد یک عدالت نسبی در این زمینه از 6 فناوری مطرح، شامل «واقعیت افزوده»، «کلان‌داده»، «رباتیک»، «واقعیت مجازی»، «هوش مصنوعی»، «پلتفرم آنلاین و اپلیکیشن‌های موبایلی» استفاده می‌کند.

فناوری هایی که هم به هوشمند شدن آموزش در دنیا منجر شده‌اند و هم در مواقع نیاز به یاری بازیگران اصلی حوزه آموزش آمده‌اند و عرضه کنندگان و دریافت کنندگان این آموزش‌ها را از مزایای خود بهره‌مند کرده‌اند.

هرچند که این مدل آموزشی قطعا کم و کاستی‌هایی دارد و هیچ‌گاه نمی‌تواند جای آموزش‌های حضوری و فیزیکی را بگیرد؛ اما با توجه به تغییرات اجتماعی، فرهنگی و بروز برخی اتفاقات پیش‌بینی نشده چاره‎‌ای نیست جز اینکه در این مسیر گام برداریم و مسلح و مطمئن به سمت آینده‌ای که بسیار متفاوت با سال‌های گذشته است و نیازهای جدیدی را به وجود خواهد آورد حرکت کنیم.

چالش‌ها و فرصت‌های موجود

کارشناسان اعتقاد دارند که برخی چالش ها همچون «عدم توزیع متوازن و عادلانه امکانات آموزشی در تمامی نقاط و امکان توسعه آن با کمک ظرفیت های فناوری اطلاعات و ارتباطات»، «عدم شخصی‌سازی محتوای آموزشی متناسب با نیاز و نقاط قوت و ضعف افراد» و «عدم بهبود فرآیندهای اجرایی نهادهای آموزشی» مهم‌ترین چالش‌هایی است که نظام آموزشی را با خود درگیر کرده است؛ به همین دلیل باید از فرصت‌هایی که در شرکت‌های دانش‌بنیان و نیروی انسانی متخصص کشور وجود دارد؛ استفاده کنیم و با حمایت از تجاری‌سازی آنها؛ در مسیر هوشمندسازی و ارتقای بهره‌وری آموزشی در کشور حرکت کنیم

معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست جمهوری

#23