زیرساخت و سازوکار پردازش داده‌های شناختی با استفاده از قابلیت‌های فناوری‌های اطلاعات، ارتباطات و فناوری‌هایی چون هوش مصنوعی، یادگیری ماشین می‌تواند ضمن کاهش هزینه و استخراج داده‌ها ، هزینه، زحمت و خطرات احتمالی را کاهش می‌دهد. اطلاعاتی که از تحلیل‌های شناختی حاصل شده یا در اثر مطالعه روی مغز و اعصاب افراد به دست می‌آید تحت عنوان «داده شناختی» دسته بندی می‌شود.

داده‌های گران‌بهای شناخت

اما داده‌های شناختی به چه کاری می‌آیند؟ آن‌طور که احسان رضایت پژوهشگر و مدرس علوم شناختی توضیح می‌دهد، نرم‌افزارها و سامانه‌های مبتنی بر فناوری مبتنی بر هوش مصنوعی و پردازش سیگنال است. با استفاده از نرم‌افزار، فناوری یادگیری ماشینی، پردازش و تشخیص گفتار و بینایی تشخیص شی، تعامل انسان و ماشین جزو فناوری‌های دخیل در تحلیل داده‌های شناختی هستند.

وی با بیان این‌که ثبت و ضبط داده‌های به صورت دستی و با استفاده از نرم‌افزار و همچنین در نوع پیشرفته‌تر آن، به کمک هوش مصنوعی استفاده می‌شود، اضافه کرد: هوش مصنوعی با شناخت الگوهای رفتاری و شناخت ذهن انسان، می‌تواند درک تازه‌ای ای از الگوهای شناختی ارائه دهد که کاربردهای مهمی در درمان و پژوهش دارد.

هوش مصنوعی، از شبکه های عصبی عمیق استفاده می کند تا الگوهایی را در ذهن انسان تشخیص دهد. رضایت، با بیان این نکته ادامه می‌دهد که در حال حاضر روش‌های گوناگونی برای پردازش داده‌های شناختی به کمک نرم‌افزار های مت‌لب، روش‌هایی مبتنی بر اسپایکینگ و پردازش کلان داده انجام می‌شود.

استفاده از روش‌های فناورانه برای تحلیل داده‌های شناختی

پردازش داده‌ها و محاسبات شناختی دارای افق‌های وسیعی است که فهم ویژگی های مختلف شناختی انسان را در بر می‌گیرد. رضایت با بیان این‌که پردازش شناختی ماهیت میان‌رشته‌ای دارد و ترکیبی از ایده ها‌، اصول و روش های روان‌شناسی، فناوری‌های رایانه ای و اینترنتی، زبان‌شناسی ، فلسفه ، علوم اعصاب و دیگر دانش‌ و فناوری‌هاست.

به گفته این پژوهشگر حوزه شناختی، محاسبات شناختی با درک الگوی طبیعی ، برای حل مشکلات پیچیده بدون نظارت دائمی انسان مورد استفاده قرار می‌گیرد. علاوه بر این، محاسبات شناختی قابلیت بالایی را برای تجزیه و تحلیل ها به ارمغان می آورد.

آشنایی با پردازش شناختی

مدرس علوم و فناوری‌های شناختی آشنایی پژوهشگران جوان به ویژه دانشجویان با چگونگی و اهمیت پردازش داده‌های شناختی را یکی از اولویت‌های ستاد علوم و فناوری‌های شناختی عنوان کرد و ادامه داد: در همین راستا دوره آموزشی پردازش شناختی با هدف توسعه دانش و فناوری این حوزه، رویدادهای آموزشی و ترویجی برگزار می‌شود که تابستان امسال نیز به صورت برخط میزبان مخاطبان است.

تجارب به دانشجویان، محققان رشته های علوم اعصاب شناختی، فیزیولوژی و پزشکی، برنامه نویسی و روش های پردازش داده های علوم اعصاب برای ارتقا و توسعه این حوزه تخصصی برای مخاطبان و دانشجویان با حمایت ستاد و پژوهشگاه دانش‌های بنیادی ارائه می‌شود.

به گفته رضایت، رویداد آموزشی تابستانه علوم شناختی در طول تابستان سال جاری میزبان دانش‌آموزان، دانشجویان و پژوهشگرانی از سراسر کشور است تا با کمک متخصصان و استادان اصول و روش‌های پردازش داده‌های شناختی را بر بستر فضای مجازی بیاموزند.

مرکز ارتباطات و اطلاع‌رسانی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری

24#