به گزارش مرکز ارتباطات و اطلاع رسانی معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست جمهوری، مدیریت مزارع پرورش ماهی در قفس مانند هر صنعت دیگر جز با احاطه بر داده‌های حاکی از وضعیت مزرعه و پیش‌بینی وضعیت کشت ممکن نیست. مختصات محصول و مواد اولیه این صنعت نیز خود بر حساسیت تصمیمات اخذ شده در واحدهای تولیدی این صنعت می‌افزاید. بر این اساس استفاده از امکاناتی که نرم‌افزارهای مدیریت و تحلیل داده و سامانه‌های مبتنی بر هوش مصنوعی می‌توانند در اختیار مدیران قرار دهند می‌تواند به کاهش قابل توجه ریسک و افزایش بهره‌وری در مزارع پرورش ماهی در قفس منجر شود.

با استفاده از این ابزارها وضعیت ماهی در قالب متغیّرهای متنوع به طور مستمر رصد شده و اطلاعات به دست آمده و تحلیل آن‌ها به مدیر کشت منتقل می‌شود. این اطلاعات شامل وضعیت غذاگیری ماهی، نرخ رشد، نرخ تلفات، رفتار دسته‌های ماهی، هم‌نوع‌خواری، تخمین تعداد ماهیان درون قفس و مانند آن است و تحلیل‌هایی چون وضعیت سلامتی آبزیان، نیاز به افزودن مکمّل، برون‌یابی وضعیت پرورش و مانند آن با استفاده از این داده‌ها قابل انجام است.

در حال حاضر این اطلاعات عمدتاً در بازدیدهای روزانه غواصان از قفس‌ها جمع‌آوری شده و بر اساس تخمین آن‌ها به مدیر مزرعه منتقل می‌شود. این اطلاعات به دلایل مختلف ممکن است از دقت کافی برخوردار نبوده یا در بازه‌های زمانی مورد نیاز جمع‌آوری و به مدیر مزرعه منتقل نشود. مدیر مزرعه و دامپزشک مستقر در مزرعه نیازمند دسترسی به موقع به این اطلاعات برای اصلاح جیره غذا یا دارودهی هستند و بدون دسترسی به موقع به این اطلاعات امکان واکنش به موقع و کمینه کردن آسیب ناشی از شرائط پیش‌آمده در مزرعه را ندارند. از سوی دیگر تحلیل برآیند این اطلاعات به شکلی سیستماتیک و پیوسته نیازمند صرف زمان است که خود موجب افزایش ریسک ناشی از حوادث زیستی در قفس‌ها می‌شود.

در راستای کاهش ریسک‌های مذکور استفاده از ابزارهای مبتنی بر هوش مصنوعی راه‌حلی مطلوب به نظر می‌رسد. بهره‌گیری از این فناوری هم در حیطه جمع‌آوری اطلاعات و هم در حیطه تحلیل و جمع‌بندی اطلاعات می‌تواند مفید واقع شود. با نصب ادواتی مانند دوربین‌های حرارتی و الگوریتم‌های پردازش تصویر به کمک هوش مصنوعی می‌توان بر رفتار ماهی در قفس نظارت کرد و وضعیت ماهی در قفس را به شکلی برخط در اختیار مدیر مزرعه قرار داد. با توسعه مدل نرم‌افزاری مزرعه پرورش ماهی می‌توان به ابزاری دست یافت که به عنوان یک دستیار کشت عمل کند و به طور پیوسته علاوه بر اطلاع از وضعیت مزرعه، با استفاده از الگوریتم‌های هوش مصنوعی، پیشنهادهایی برای سوق مزرعه به وضع مطلوب و بهینه‌سازی فرایند تولید (مانند پیشنهاد تغییر برنامه غذایی و یا ترکیب جیره، مصرف داروها و مکملها) ارائه کند.

در نهایت ارائه این اطلاعات به مدیر مزرعه به شکلی منسجم که تصویری یکپارچه و روشن از وضعیت مزرعه و تغییر وضعیت آن را نمایش دهد یکی از مؤثّرترین روش‌های بهینه‌سازی فعالیت مزرعه است. توسعه نرم‌افزاری که به وسیله آن هر کاربر به سطحی از اطلاعات دسترسی داشته و مجاز به وارد کردن اطلاعات خاصی از بخشی از مزرعه پرورش ماهی در قفس است. بخش‌های مختلف مزرعه از انبار گرفته تا غواصان و کارگران غذادهی هر یک از طریق درگاه خود در نرم‌افزار اطلاعات مربوط به وظایف خود را در نرم‌افزار وارد کرده و اطلاعات مورد نیاز خود را از آن دریافت می‌کنند. بدین طریق وضعیت مزرعه به طور مدام و  به شکل برخط برای مدیران مزرعه قابل رؤیت است و امکان ابتکار عمل و اخذ تصمیمات مقتضی در کمترین زمان وجود دارد.

در زمینه فروش تولیدات مزارع پرورش ماهی وجود یک پلتفرم به شکل یک نرم‌افزار تخصصی فروش و پیش‌فروش مویرگی تولیدات مزارع پرورش ماهی به عنوان یک اکوسیستم تراکنشی به بازدهی هر چه بیشتر صنعت منجر خواهد شد. با استفاده از این پلتفرم تولیدکننده و مصرف‌کننده خرد به یکدیگر متصل شده و بازار محصولات مزارع پرورش ماهی در قفس گسترش می‌یابد. از سوی دیگر این پلتفرم بازخورد سریع بازار را برای پرورش فراهم می‌کند و به عرضه محصول بهینه به بازار کمک می‌کند. در نهایت وجود این پلتفرم موجب تأمین سریع‌تر بخشی از نقدینگی مورد نیاز برای تولید می‌گردد.

با توجه به اهمیت موضوع هوشمندسازی مزارع پرورش ماهی در قفس و تاثیرات مثبت آن بر ارتقاء عملکرد مزارع، کاهش ریسک تولیدکنندگان، افزایش فروش و توسعه بازار محصولات آبزی، اخیرا فراخوانی با همین عنوان به منظور شناسایی و بهره‌مندی از توان و تخصص شرکت‌ها و مجموعه‌های فناور و دانش بنیان توسط دفتر برنامه ملی توسعه شهرک‌های گلخانه‌ای و شیلاتی معاونت علمی منتشر شده که در آن ضمن اشاره به محورها و موضوعات مهم از مجموعه‌های توانمند در این حوزه دعوت شده تا طرح‌ها و پیشنهادهای خود را به منظور اجرای پروژه هوشمندسازی با هدف تکمیل و توسعه زنجیره ارزش پرورش ماهی در قفس ارائه کنند.

علاقه‌مندان برای کسب اطلاعات بیشتر و ثبت‌نام در این فراخوان به لینک Isti.ir/ZLTw مراجعه کنند.