نســل جدیــد توالی یابــی بــه مجموعــه فناوری هایــی گفته می شــود کــه می تواننــد حجـم زیـادی از DNA را در مـدت زمانـی کوتـاه و بـا هزینـه کـم توالی یابـی کننـد.

هرچنـد اولیـن توالی یابـی ژنـوم انسـان در سـال 2003 ،بـا سـرمایه گذاری 3 میلیـارد دلاری، صـرف 11 سـال زمـان ‌‌و مشـارکت همـه کشـورهای پیشـرو در فنـاوری زیسـتی بـه انجـام رسـید، امـروزه بـا بهره گیـری از یـک دسـتگاه نسـل جدیـد می تـوان ژنـوم یـک انسـان را در زمانـی کمتـر از یـک سـاعت و هزینـه ای چنــد میلیــون برابــر کمتــر و تنهــا توســط یــک تکنســین توالی یابــی کــرد.

پیشــرفت در روش هــای توالی یابـی موجـب تولیـد حجـم وسـیعی از داده هـای ژنتیکـی در مـدت زمانـی بسـیار کوتـاه شـده اســت. تحلیــل و اســتفاده از ایــن داده هــا در حــوزه پزشــکی و سـلـامت (پیشــگیری، تشــخیص و درمــان) بــه ویــژه در پزشــکی فردمحــور و در طراحــی داروهــای اختصاصــی، در ســبک زندگــی، کشــاورزی و دیگــر صنایــع و بخش هــا تغییــرات اساســی ایجــاد خواهــد کــرد.

 در واقـع فنـاوری نسل جدید توالی یابی از یک ســری روش هایــی متشــکل از آماده ســازی اولیــه و قطعــه قطعــه کــردن ژنــوم مورد مطالعــه، توالی یابــی، تصویربــرداری، ســرهم کــردن قطعــات توالی یابی شــده و آنالیــز داده هــا اســت.

 نسل جدید توالی یابی به صورت توالی یابــی کل ژنــوم ، توالی یابـی اگـزوم و روش توالی یابــی هــدفدار انجــام می شــود.

 داده هــای توالی یابی کاربردهــای وســیعی دارنــد و کاربــران نهایــی تحلیــل ایــن داده هــا، از پژوهشــگران دانشــگاهی تــا بالینــی (پزشــکی)، بیمارســتان ها، کلینیک هــا، شــرکت های دارویــی، شــرکت های زیســت فناوری، صنایــع کشــاورزی و... را دربرمی گیــرد.

طــی ســال های اخیــر کشــورهای مختلــف ســرمایه گذاری فراوانــی بــرای توســعه توانمنــدی تحلیــل ایــن داده هــا انجــام داده انــد و مراکــز تحقیقاتــی و شــرکت های خصوصــی متعــددی بــه ایــن حــوزه روی آورده انــد. در پــی ایــن ســرمایه گذاری ها، اکنــون شــرکت های زیــادی همچــون گریــل، هلیکــس، واکســی نکســت کــد و غیـره بـه ارائـه خدمـات بـر پایـه تحلیـل داده هـای توالی یابی می پردازنـد.

پیش بینی هـا نشـان می دهـد بــا کاهــش قیمــت و افزایــش ســرعت تولیــد داده هــای توالی یابی، انجــام آزمایش هــای مبتنــی بــر روش هـای توالی یابی فراگیـر شـده اسـت و انتظـار مـی رود حجـم ایـن بـازار شـامل توسـعه نرم افزارهـا، ابزارهــای محاســباتی و کاربردهــای بالینــی در ســال های آینــده رشــد زیــادی داشــته باشــد.

 بـا نظـر بـه کاربردهـای گسـترده داده هـای توالی یابی طـی سـال های اخیـر مرکـز فناوری همگـرا معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری تلاش کـرده اســت زنجیــره ارزش ایــن حــوزه را در ســه بخــش تولیــد داده، ذخیــره داده و تحلیــل داده هــای ژنتیکــی توســعه دهــد و بــر همیــن اســاس برنامه هــای اختصاصــی را اجــرا و از کســب وکارهای مختلفـی حمایـت کنـد.

برگـزاری اولیـن مسـابقه تحلیـل داده هـای توالی یابی در سـطح کشـور، برگـزاری دو دوره فراخـوان حمایـت از کسـب وکارهای داده هـای زیسـتی و حمایـت از توسـعه چندیـن شـرکت و محصــول از جملــه برنامه هــای مرکــز همگــرا بــوده است.

*مدیر بخش تجاری سازی مرکز فناوری‌های همگرا معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری

 منبع: isti.ir

37#