و باز هم این طبیعت است که دستمان را می‌گیرد تا نیازهای خود را تامین کنیم. طبیعتی که با اشتباهات جبران ناپذیر ما انسان‌ها حال خوبی ندارد و زخم‌های جبران ناپذیری بر پیکره آن خورده است. اما این سفره الهی باز هم به روی ما گسترده است و انسان را یاری می‌دهد. نعمت‌هایی که اگر بشر قدردان و محافظ آنها نباشد، خودش متضرر خواهد شد.

یکی از خوان‌های گسترده خدا برای انسان، انرژی خورشیدی است که بی منت برسرمان می‌تابد و انتفاع می‌رساند. این انرژی آسمانی خود را به بشر نمایانده تا با استفاده از آن لطمات کمتری به طبیعت بزنیم و به نیازهایمان پاسخ دهیم. انرژی طبیعی که به یاری آمده است تا هم نجاتی باشد برای طبیعت و هم انسان را از بحران کاهش انرژی‌های فسیلی رها کند.

نقطه شروع استفاده از انرژی خورشیدی

100 سال پیش بود که برای نخستین بار از انرژی خورشیدی برای تولید بخار آب استفاده شد. این بخارهای تولید شده را برای راه‌اندازی ماشین‌های مختلف استفاده می‌کردند. این کار ادامه داشت تا اوایل دهه 70 که مردم استفاده از پنل‌های خورشیدی را در ماشین حساب ها تجربه کردند. امروز این پنل ها برای شارژ کردن تجهیزات گسترده‌ای استفاده می‌شوند و برای تامین انرژی خانه‌ها و مجتمع‌های تجاری و صنعتی نیز کاربرد دارند.

پنل های خورشیدی انرژی تجدیدپذیر را می‌گیرند و به الکتریسیته تبدیل می‌کنند که با استفاده از این الکتریسیته می‌توان مدارهای الکتریکی را شارژ کرد. پنل های خورشیدی شامل چندین سلول خورشیدی هستند که هر کدام از لایه‌های سیلیکونی، لایه های فسفری (برای تولید بار منفی) و لایه های بور ( برای تولید بار مثبت) تشکیل شده‌اند.

با تابش بسته‌های انرژی نور خورشیدی و فوتون‌ها به سطح سلول خورشیدی، اکسیتون در آن تولید می شود و با رسیدن الکترون‌ و حفره به مدار خارجی، جریان الکتریکی ایجاد می شود. این روند با نام اثر فوتوولتائیک شناخته می‌شود.

سقف یک خانه متوسط فضای کافی برای نصب پنل‌های خورشیدی برای تولید انرژی الکتریکی مورد نیاز همان خانه را دارد. انرژی الکتریکی تولید شده توسط پنل‌های خورشیدی می تواند مستقیما در طول روز با ذخیره‌سازی توسط باتری در شب مورد استفاده قرار گیرد. امکان فروش برق مازاد برنیاز خانگی به شبکه برق‌رسانی و دریافت هزینه آن نیز فراهم است

گام‌های زیادی مانده است

ایران نیز به این فناوری سیستم دوست‌دار محیط‌زیست دست یافته است و فناوران کشورمان پنل‌هایی برای استفاده در مقیاس صنعتی و خانگی تولید کرده‌اند. هرچند که هنوز این پنل‌ها جایگاه خود را به شکلی مناسب در میان صنعتگران و خانواده‌ها باز نکرده است؛ اما آینده این روند روشن است.

البته برای نهادینه کردن استفاده از این سیستم‌های مدرن و کاربردی نیاز است که اقدامات ترویجی و فرهنگ‌سازی همزمان با حمایت از تولیدکنندگان این محصولات صورت گیرد تا مسیر برای گسترش طراحی و تجاری‌سازی آنها در کشور فراهم شود.

هنوز بسیاری از خانواده‌ها با این کاربرد، مزایا و ضرورت استفاده از این پنل‌های خورشیدی آشنا نیستند و نیاز است با معرفی درست آن و ترسیم آینده‌ای بدون انرژی‌های فسیلی برای کاربران، آنها را به استفاده از این انرژی تجدیدپذیر و دوستدار محیط زیست ترغیب کرد. مناطق مرکزی کشور نیز به دلیل در اختیار داشتن نور و گرمای کافی خورشید، بهترین مکان برای استفاده از این پنل‌های خورشیدی هستند.

ستاد توسعه فناوری‌های آب و انرژی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری یکی از نهادهایی است که تلاش‌هایی برای گسترش استفاده از این انرژی در کشور دارد. اما این کار به همت و هم‌افزایی همه نهادهای دولتی مرتبط و بخش خصوصی نیاز دارد تا مرجعی قابل استناد برای تست پنل‌های خورشیدی تولیدی و وارداتی شکل گیرد.

اما در این میان شاید تجمیع 2 سند ملی دانش‌بنیان انرژی های تجدیدپذیر (شورای عالی انقلاب فرهنگی) و سند راهبردی و نقشه راه توسعه فناوری های مرتبط با انرژی خورشیدی (وزارت نیرو، پژوهشگاه نیرو) نیز روشی مناسب برای این کار باشد تا این فناوری در کشور توسعه‌ای همه‌جانبه بیابد.

مرکز ارتباطات و اطلاع رسانی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری

پایان پیام/23