*محمود خدادوست

ما همیشه در همه حوزه‌ها از افراط‌وتفریط آسیب‌دیده‌ایم. در حوزه سلامت و طب سنتی نیز این اتفاق رخ داده است. کسانی که پرچم طب سنتی را در دوره فترت 150 ساله نیمه برافراشته نگاه داشتند عطارها و حکمای خوش‌نام باتجربه خوش‌سابقه بودند و امروز ‌هم این افراد کم نیستند. این افراد هم سواد خوبی دارند و هم افراط‌وتفریط نمی‌کنند. ضمن اینکه داروهای ترکیبی بی‌نام‌ونشان تحویل مردم نمی‌دهند.

عمده تخلفات توسط کسانی اتفاق میافتد که مجوز عطاری ندارند. اینکه در عطاری داروی ترکیبی بی‌نام‌ونشان را عرصه کنیم یا بنویسم داروی تضمینی ترک اعتیاد، ضد چاقی، ضد سرطان، ضد دیابت و غیره غیرقانونی، غیراخلاقی و غیرحرفه‌ای است.

این کار مصداق همان افراط‌گري در حوزه طب سنتی است که به باورهای مردم آسیب میزند. این‌ها با دست خودشان تیشه به ریشه طب سنتی می‌زنند. وجود این افراد باعث مقاومت جامعه پزشکی برای پذیرش طب سنتی منطقی و دانشگاهی می‌شود.

آن‌هایی که دنبال توسعه طب سنتی هستند هرچقدر این افراط گری را بیشتر کنند، هرچقدر اثرات طب سنتی را بزرگنمایی کاذب کنند، بازخورد منفی خواهیم گرفت و جامعه پزشکی مقاومت خواهد کرد که مقاومت آن‌هم منطقی خواهد بود.

نظارت بر عطاری ها

عطارهای زیر نظر صنف عطاری هستند كه آن هم زیر نظر وزارت صنعت معدن تجارت مي باشد. ما یک سری بایدها و نبایدها و ضوابطی را که باید عطارها رعایت کنند از نگاه طب سنتی و از نگاه نظام سلامت، به وزارت صنعت و معدن و تجارت اعلام کردیم و ابلاغ کردیم آنها هم به صنفشان ابلاغ کردند. خود صنف عطاری برای اینکه هویت حرفه‌ای عطاری آسیب نبیند باید وارد عمل بشود و این افراطی‌گری را توسط عطارنماها بگیرد.

عطاری در کشور ما قدمت چند هزارساله دارد جزء تاریخ تمدنی ما است. ما باید حرفه عطاری  را حفظ کنیم. مثل همه صنوف، بایستی خود صنف عطاری ورود کند و افراد متقلب و سودجو و افراد فرصت‌طلب را اجازه ندهد که به موقعیت حرفه‌ای مقدس عطاری که با حکمت آمیخته است زیر سؤال برده و این حرمت را مخدوش کند.
در کنار آن سازمان غذا و دارو، نظارت بر درمان علوم پزشکی، واحد نظارت بهداشت محیط می‌تواند در کنار نظارت‌های صنف و  بایدها و نبایدها و ضوابطی که ما تعیین می‌کنیم می‌تواند کمک کند وضع عطاري ها و توزيع گياهان دارويي سامان پیدا کند.

 نکته دیگر اقدام مناسبی را که انجام داده‌ایم و به‌زودی محقق خواهد شد تاسیس داروخانه‌های طبیعی است که با مسوولیت فنی داروسازهای سنتی و یا داروسازهای عمومی که آموزش‌های تاییدشده طب سنتی وزارت بهداشت را گذرانده باشند مدیریت خواهد شد و آنها موظف می‌شوند که گیاهان دارویی را در بسته‌بندی‌های شکیل، با دارا بودن حداقل استاندارهای کیفی بدون آلودگی میکروبی و بدون آلودگی قارچی و داروهای سنتی و فرآورده‌های طبیعی و داروهای گیاهی مجوزدار را با مسولیت فنی داروساز عرضه کنند.

با ایجاد این مراکز وقتی یک عطاری هم بخواهد مشتری خودش را حفظ کند باید سطح کار خودش را مثل داروخانه‌های طبیعی بالا ببرد. همچنین عرضه خود را یک عرضه منطقی و دانشگاهی و علمی کند.اصل مشتری مداری ایجاب میکند که یک داروی باکیفیت و موثر در اختیار مردم قرار داده شود. ایجاد این مراکز می‌تواند سطح کار عطاری‌هایی را که افراطی‌گری می‌کنند  اصلاح و ارتقا ببخشد.

تشخیص عطاری معتبر

هر صنفی برای زیرمجموعه خودش مجوز می‌دهد و باید آن را مکلف کندکه مجوز را در معرض دید مردم قرار دهد. هر صنفی این‌طور است مثل یک سوپرمارکت، محل عرضه میوه و تره‌بار، باید مجوز و کارت بهداشت بالای سرشان باشد. باید به مردم تاکید شود تا به عطاری‌هایی مراجعه کنند که مجوز داشته باشد و این مجوز جایی در معرض دید است.


*عضو ستاد توسعه علوم و فناوری گیاهان دارویی و طب سنتی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری
مشاور وزير و مديركل طب سنتی وزارت بهداشت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی